Qt Raspberry Pi Kurulumu

Raspberry Pi Qt Kurulumu

Qt, birden çok platformu destekleyen (cross-platform) masaüstü, gömülü sistem ve mobil ortamlar için grafiksel kullanıcı arayüzü geliştirmemizi sağlayan bir araçtır.
Aslında Qt'yi sadece arayüz hazırlama programı olarak nitelendirmek Qt'ye yapılmış büyük haksızlıktır. Qt içerisinde çok gelişmiş C++ modülleri, sınıfları vardır. Qt ile kullanıcı arayüzü geliştirmek için C++ programlama dili kullanılmaktadır. Qt'nin bana göre en önemli avantajı birçok işletim sisteminde (Windows, Linux, Mac) kullanılabiliyor olmasıdır (cross-platform özelliği).
Qt'nin ticari ve açık kaynak (open source) olmak üzere 2 çeşit lisansı mevcuttur. Hobi amaçlı kullanım ücretsizdir.
Algoritma geliştirirken veya test ederken bir arayüz hazırlayarak onun üzerinde çalışmanın işleri kolaylaştırdığını, zaman kazandırdığını ve sonuçları daha iyi yorumlama fırsatı sunduğunu düşünüyorum. Ben genelde bu sebeple Qt'yi kullanıyorum. Ayrıca yazmış olduğunuz programların kullanıcıyla buluşmasını sağlamaktadır.
Bu yazımızda Raspberry Pi'de Raspbian işletim sisteminde Qt kurulumunu gerçekleştireceğiz. Aynı kurulumu Raspberry Pi'de yaygın olarak kullanılan Ubuntu Mate işletim sistemi için de gerçekleştirebilirsiniz. Kurulumu yaptıktan sonra hazırlamış olduğum Ücretsiz Qt Derslerini izleyerek Raspberry Pi'de Qt ile ihtiyacınız olan arayüzleri geliştirebilirsiniz.

1. Qt'yi Tanıyalım

Qt ile birlikte sıklıkla kullanılan Qt Creator ve Qt Designer araçları bu bölümde kısaca tanıtılacaktır.

1.1. Qt Creator Nedir ?

Qt Creator, Qt ile daha rahat ve daha kolay arayüz geliştirmenizi sağlayan Bütünleşik Geliştirme Ortamı (Integrated Development Environment, ide) olarak adlandırılır. Qt Creator ile içerisinde barındırdığı araçlar sayesinde proje oluşturmak ve burada saymakla bitiremeyeceğim bir çok ayarı yapmanız çok kolaydır. Qt Creator, içerisinde aynı zamanda Qt Designer'ı da içermektedir. Qt Designer ise sürükle-bırak tekniği ile arayüz tasarımı yapmanızı sağlayan tasarım aracıdır. Qt'de arayüz tasarımı için 2 seçenek vardır. Qt Designer aracında sürükle-bırak kolaylığı ile tasarım yapılabildiği gibi kod yazarak da tasarım yapılabilir.

Zaman içerisinde farklı logolar kullanılsa da genelde Qt Creator için aşağıdaki logo kullanılmaktadır.

1.2. Qt Designer Nedir ?

Qt Designer, tek başına da kurulup kullanılabildiği gibi Qt Creator içerisinde de kullanılabilmektedir. Eğer Qt Creator kullanıyorsanız Qt Creator içerisindeki Qt Designer işinizi görecektir. Ayrıca Qt Designer kurmanıza gerek yok. Genel olarak aşağıdaki ikon Qt Designer ikonu olarak kullanılmaktadır.

Qt Designer'da arayüz elemanları widget box olarak adlandırılan ekranın sol bölümünde yer almaktadır. Buradan seçilen arayüz elemanı aşağıda gösterildiği gibi sürükle-bırak tekniği ile arayüz tasarımına eklenmektedir. Daha detaylı bilgilere Ücretsiz Qt Derslerini izleyerek ulaşabilirsiniz.

2. Önkoşullar

Qt kurulumuna geçmeden önce aşağıdaki önkoşullar yerine getirilmelidir.

2.1. Yazılım Paketlerini Güncelleme

Raspbian, Raspberry Pi için optimize edilmiş Debian'a dayalı tamamen ücretsiz bir işletim sistemidir. Kurulumlar için apt-get komutundan yararlanacağız. Apt-get, Ubuntu gibi Debian temelli Linux dağıtımlarında, tanımlanmış kaynaklardan yeni yazılım paketlerini indirme ve bağımlılıkları ile birlikte kurma, paketleri yükseltme, paket liste içeriklerini güncelleme gibi işlemleri yerine getirmek için kullanılan bir komut satırı arayüzüdür.

Öncelikle yazılım deposundan (repository) güncel paket listelerini indirmek için aşağıdaki komut çalıştırılır.

sudo apt-get update

Listeleri güncelledikten sonra, paket yöneticisi işletim sisteminizde yüklü bulunan tüm yazılım paketleri için mevcut güncellemeleri bilir ve bu bilgiye dayanarak kurulu paketlerin daha yeni versiyonlarını yüklemek için aşağıdaki komut çalıştırılır.

sudo apt-get upgrade

2.2. Derleyici Kurulumu

Qt ile projeler geliştirebilmek için öncelikle işletim sisteminizde GCC, G++ derleyicisinin kurulmuş olması gerekir. GCC/G++ derleyicilerinin işletim sisteminizde kurulu olup olmadığını aşağıdaki komutları çalıştırarak kontrol edebilirsiniz.

gcc --version


g++ --version

Eğer yukarıdaki ekran görüntüsündeki gibi sonuçlar elde ettiyseniz sisteminize GCC/G++ derleyicisi kuruludur. Eğer kurulu değilse aşağıdaki ekran görüntüsüyle karşılaşırsınız.

GCC/G++ derleyici kurulumu için aşağıdaki komutu çalıştırarak sisteminize kurulumu gerçekleştirebilirsiniz.

sudo apt-get install gcc g++

İstediğiniz GCC versiyonu için aşağıdaki komutu çalıştırabilirsiniz. Yazının yazıldığı tarih itibariyle GCC-6 versiyonunun kurulmasını tavsiye ediyorum.

sudo apt-get install gcc-6 g++-6

Aşağıda bir takım paket adlarından ve nasıl kurulacaklarından bahsedeceğim. Kurulum yapmadan önce bu yazılım paketleri hakkında daha detaylı bilgi almak için aşağıdaki komut çalıştırılır.

sudo apt-cache show paket_adı

3. Qt Kurulumu

Yazılım deposunu, mevcut kurulu yazılım paketlerini güncelledikten ve derleyici kurulumunu gerçekleştirdikten sonra Qt kurulumuna geçebiliriz.
Öncelikle aşağıdaki komut çalıştırılarak qt5-default yazılım paketi kurulur. Bu paket Qt 5'i qmake gibi geliştirme dosyaları kullanırken öntanımlı (default) Qt versiyonu olarak ayarlar.

sudo apt-get install qt5-default

QMake kurulumunu test etmek için aşağıdaki komutu çalıştırabilirsiniz.

qmake -version

Eğer kurulum başarılıysa yukarıdaki ekran görüntüsünde yer alan sonuca benzer bir sonuç ile karşılaşmalısınız. Eğer sisteminizde qmake yoksa aşağıdaki ekran görüntüsündeki gibi bir sonuç alırsınız.

İkinci olarak Qt ile arayüz geliştirmemiz için ihtiyaç duyulan paketleri Qt Creator kurulumu ile birlikte kurmak için aşağıdaki kod çalıştırılır.

sudo apt-get install qtcreator

Bu kurulum ile birlikte Qt Designer, Qt Linguist, Qt Assistant yazılımları da otomatik olarak kurulmuştur. Gerçekleştirilen kurulumları aşağıdaki ekran görüntüsünde gösterildiği gibi Programming başlığı altında bulabilirsiniz.

Artık Qt Creator'u açıp yeni proje oluşturarak istediğiniz programı Qt ile geliştirebilirsiniz.

Önemli Not :

Qt kurulumu Raspbian işletim sisteminin September-2019 versiyonuna gerçekleştirilmiştir.

Detaylı açıklamalara ve kritik bilgilere aşağıdaki videoyu izleyerek ulaşabilirsiniz.

PyQt5'de Signal - Slot Kavramı

PyQt5 Signal - Slot (İşaret - İşlev) Kavramı

Qt birden çok platformu destekleyen (cross-platform) masaüstü, gömülü sistem ve mobil ortamlar için grafiksel kullanıcı arayüzü geliştirmemizi sağlayan bir araçtır. Qt ile kullanıcı arayüzü geliştirmek için C++ programlama dili kullanılmaktadır. PyQt5, Qt programını Python ile kullanmamızı sağlar. PyQt5 hakkında detaylı açıklamalara önceki yazılarımdan ulaşabilirsiniz:

PyQt5 (pip ile) Windows Kurulumu
PyQt5 ile Grafiksel Kullanıcı Arayüzü Geliştirme

Bu yazıda

• Signal-slot nedir ?
• Signal-slot mekanizması nasıl çalışır ?
• Öntanımlı (Default) işaretler (signal) nedir, nasıl kullanılır ?
• Qt Designer ile signal-slot bağlantısı nasıl yapılır ?
• Kod yazarak signal-slot bağlantısı nasıl yapılır ?
• Kendimiz işaret (signal) tanımlayabilir miyiz ?
• Signal-slot bağlantısı nasıl kaldırılır (iptal edilir)?
sorularına cevap bulacağız.

1. Signal - Slot Nedir ? Signal - Slot Mekanizması Nasıl Çalışır ?

Signal, Türkçe'de hem sinyal hem de işaret olarak kullanılmaktadır. Slot kelimesinin ise yuva anlamı vardır. Aslında slot programlama dili açısından düşünüldüğünde fonksiyon olarak kullanılabilir. Fonksiyon da dilimizde yaygın olarak kullanılan bir kelime olmasına karşın Türkçe karşılığı işlev'dir. Signal-Slot yerine işaret-işlev diyebiliriz ancak bu kavram Qt'ye özgü bir kavram olduğu için signal-slot kavramından işaret-işlev olarak bahsedildiğinde anlam karmaşası olabilir. Bu sebeple yazının geri kalan bölümünde signal-slot olarak orijinal hali ile kullanmayı planlıyorum. Signal-Slot bana göre Qt'de dolayısıyla PyQt5'de arayüz geliştirmek için öğrenilmesi gereken en önemli kavram. Signal-Slot yapısı kullanılmadan kullanıcıya sadece yapmış olduğunuz tasarımı verebilirsiniz. Signal-Slot yapısı kullanılmadan yapılan bir arayüz yani tasarım üzerinde kullanıcı hiç bir işlem yapamaz. Kullanıcıya arayüz ile sunulan özelliklerin bir karşılığının olması ancak signal-slot yapısı ile sağlanır.

Signal-slot kavramını yukarıda yer alan animasyon üzerinden anlatmaya çalışalım. Animasyonun sol üst köşesinde bir kullanıcı yer alıyor, sağ üst köşede ise bizim hazırlamış olduğumuz bir kullanıcı arayüzü olduğunu varsayalım. Kullanıcı, hazırlamış olduğumuz arayüz üzerinde bir eylemde bulunduğunda örneğin bir tuşa bastığında bir sinyal yayınlanır ve bu sinyal bir fonksiyona bağlı ise o fonksiyon çağrılır ve fonksiyon içerisinde yer alan işlem gerçekleştirilir. Arayüzü hazırlayan kişi arayüz elemanları ve fonksiyonlar arasında signal-slot bağlantıları yapar ve kullanıcı arayüz üzerinde bir işlem yaptığında ilgili fonksiyon çağrılır. Signal-slot mekanizması bu şekilde çalışır. Örneklerle birlikte bu kavramı daha iyi anlayacaksınız.

2. Öntanımlı (Default) İşaretler (Signals) Nedir? Öntanımlı İşaretler Nasıl Kullanılır ?

Öntanımlı (default) işaretler Qt tarafından önceden tanımlanmış parçacığa özgü işaretlerdir. Bu hazır işaretler çok rahatlıkla kullanılabilir. Yazının ilerleyen bölümlerinde öntanımlı işaretlerin kullanımını örneklerle daha iyi anlayacaksınız. Örneğin basılabilir tuşun (QPushButton) tıklandı (clicked), basıldı (pressed), bırakıldı (released) gibi öntanımlı işaretleri bulunmaktadır. Bu işaretleri fonksiyonlara bağladığınızda ve kullanıcı bu tuş üzerinde bir eylemde bulunduğunda ilgili fonksiyonlar çalıştırılır.

3. Qt Designer ile Signal - Slot Bağlantısı Nasıl Yapılır ?

Qt Designer ile signal-slot bağlantısı yapmak için öncelikle Qt Designer açılır. Qt Designer içerisinde yer alan menüde bulunan Edit sekmesine tıklanır ve bu sekmede yer alan Edit Signals/Slots seçeneğine tıklanır.

Aynı işlemi F4 tuşuna basarak ya da aşağıdaki şekilde belirtilen tuşa basarak gerçekleştirebilirsiniz.

Signals-slots moduna geçmeden önce 1) arayüz tasarımını tamamlamış olmalısınız ve 2) arayüz üzerinde yer alan parçacıkların hangi işlevleri yapacağını belirlemiş olmanız gerekir. Signal-slot kavramını anlatabilmek için yatay kaydırma butonu (QHorizontalSlider) ve etiket (QLabel) parçacıklarından oluşan aşağıdaki tasarım yapıldı. Burada kaydırma butonunun konumu değiştirtirildiğinde o anki pozisyonunun değeri QLabel da gösterilecektir. Arayüz tasarımını tamamladık ve arayüzde yer alan parçacıkların ne iş yapacakları tanımlandıktan sonra yukarıda anlatıldığı gibi Signals/Slots moduna geçiş yapılır.

Signals-slots modunda iken Yatay Kaydırıcıya (HorizontalSlider) farenin sol tuşu ile tıklanır ve bu tuşa basılı tutularak etiketin (Label) üzerine getirilir ve burada tuş bırakılır. Tuşu bırakır bırakmaz Configure Connection adında yeni bir pencere açılacaktır. Bu pencerenin sol bölümünde yatay kaydırıcıya ait öntanımlı (default) işaretler bulunmaktadır. Biz burada değer değişti (valueChanged(int)) işaretini seçiyoruz. Bu işaret kaydırıcının değeri değiştiğinde işaret yayar. Biz bu işareti bir slot'a yani fonksiyona bağladığımızda kaydırıcının her değeri değiştiğinde bu fonksiyon çağrılacaktır.

İşaret seçimini yaptıktan sonra pencerenin sağ bölümü aktif hale gelir ve burada öntanımlı (default) slot'lar yani fonksiyonlar bulunmaktadır. Hem işaretler için hem de slot'lar için öntanımlı işaret ve slotları kullanabildiğimiz gibi kendi işaret ve fonksiyonlarımızı da Edit butonuna basarak tanımlayabiliriz. Biz burada etiket (Label) için setNum(int) fonksiyonunu seçiyoruz.

Yukarıda yer alan ekran görüntüsünde gördüğünüz gibi yatay kaydırıcının (HorizontalSlider) değeri değiştirildiğinde bu değer etikete (Label) yazdırılmaktadır. Burada basit bir şekilde herhangi bir kod yazmadan Qt Designer ile signal-slot bağlantısı gerçekleştirmiş olduk. Bu yöntem benim tercih ettiğim bir yöntem değil bu yüzden örnek sayısını arttırmadan ve daha fazla detaya girmeden konunun bu kadar yeterli olduğunu düşünüyorum. Kod yazarak signal-slot bağlantısının nasıl yapıldığını bir sonraki bölümde inceleyeceğiz.

4. Kod Yazarak Signal-Slot Bağlantısı Nasıl Yapılır ?

Bu bölümde, yazının başında yer alan şemada gösterilen connect(), @pyqtSlot() ve pyqtSignal fonksiyonlarının kullanımını öğreneceğiz.

4.1. "connect()" Fonksiyonu ile Signal-Slot Bağlantısı

Qt Designer ile Signal-Slot bağlantısı bölümünde anlatılan Yatay kaydırıcı (QHorizontalSlider) ve etiket (QLabel) parçacıklarından oluşan tasarım bu bölümde de kullanılacak.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

from PyQt5.QtWidgets import* from qt_designer_python import Ui_MainWindow class dersler_7(QMainWindow): def __init__(self): super().__init__() self.ui = Ui_MainWindow() self.ui.setupUi(self) self.ui.horizontalSlider.valueChanged['int'].connect(self.set_current_value_slot) def set_current_value_slot(self, current_index): self.ui.label.setText("değer = " + str(current_index)) uygulama = QApplication([]) pencere = dersler_7() pencere.show() uygulama.exec_()

13 nolu satırda Yatay Kaydırıcının o anki değerini int tipinde değer gönderen "valueChanged" işareti 16 nolu satırda kendi tanımladığımız "set_current_value_slot" fonksiyonuna "connect" ile bağladık. Dikkat ederseniz yazmış olduğumuz slot yani fonksiyon "valueChanged" işaretinden gönderilen int tipindeki yatay kaydırıcının değerini alacak şekilde yazılmıştır. Daha detaylı bilgiye yazının en alt bölümünde yer alan videoyu izleyerek ulaşabilirsiniz.

4.2. @pyqtSlot() ile Sinyal-Slot Bağlantısı Yapma

Burada @pyqtSlot() ile signal-slot bağlantısı yaparken slot'a istediğimiz ismi veremiyoruz. Slot'a vereceğimiz isim aşağıda belirtilen formatta olması gerekir.

on_ nesne_adi_ sinyal_adi()

Bir önceki bölümde "connect()" fonksiyonu ile yapmış olduğumuz bağlantıyı aşağıdaki kodlarda @pyqtSlot() dekoratörü ile yaptık.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

from PyQt5.QtWidgets import* from PyQt5.QtCore import pyqtSlot from qt_designer_python import Ui_MainWindow class dersler_7(QMainWindow): def __init__(self): super().__init__() self.ui = Ui_MainWindow() self.ui.setupUi(self) @pyqtSlot(int) def on_horizontalSlider_valueChanged(self, current_index): self.ui.label.setText("değer = " + str(current_index)) uygulama = QApplication([]) pencere = dersler_7() pencere.show() uygulama.exec_()

2 nolu satırda QtCore modülünden pyqtSlot sınıfını kodlarımıza eklediğimize dikkat ediniz. Daha detaylı bilgiye yazının en alt bölümünde yer alan videoyu izleyerek ulaşabilirsiniz.

• Bir İşaret birden fazla Slot'a bağlanabilir

• Birden fazla İşaret bir Slot'a bağlanabilir

• Bir İşaret başka bir İşaret'e bağlanabilir

4.3. pyqtSignal() ile Sinyal Oluşturma

Bu bölümde pyqtSignal() kullanımına örnek verebilmek için aşağıdaki akış diyagramını gerçekleştiren kodlar yazıldı.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

from PyQt5.QtWidgets import* from PyQt5.QtCore import pyqtSignal from qt_designer_python import Ui_MainWindow class dersler_7(QMainWindow): my_signal = pyqtSignal(int) def __init__(self): super().__init__() self.ui = Ui_MainWindow() self.ui.setupUi(self) self.ui.horizontalSlider.valueChanged[int].connect(self.my_signal[int]) self.my_signal[int].connect(self.my_slot) def my_slot(self, current_index): self.ui.label.setText("değer = " + str(current_index)) uygulama = QApplication([]) pencere = dersler_7() pencere.show() uygulama.exec_()

2 nolu satırda QtCore modülünden pyqtSignal sınıfını kodumuza eklediğimize dikkat ediniz. 8 nolu satırda int tipinde değer gönderen-alan kendi sinyalimizi tanımladık. Yatay kaydırıcının valueChanged sinyalini kendi tanımlamış olduğumuz sinyale 16 nolu satırda bağladık. Bu bağlantı ile bir sinyalin bir başka sinyale bağlanabildiğini görmüş olduk. Son olarak kendi tanımladığımız sinyali yine kendi tanımladığımız slot'a 18 nolu satırda bağladık. Kaydırıcının değeri değiştiğinde valueChanged sinyali yayınlanacak dolayısıyla buna bağlı olan sinyalimiz de yayınlanmış olacak ve kendi sinyalimize bağlı my_slot() fonksiyonu çağrılarak etikte yatay kaydırıcının değeri yazdırılacak. Bu tarz bağlantılar bu uygulama için gereksiz olsa da daha karmaşık arayüzler hazırladığınızda bu tür bağlantılara ihtiyacınız olacak.

Kendi tanımlamış olduğumuz işaretin yayınlanmasını sağlayan emit() fonksiyonu kullanımına örnek verebilmek için aşağıdaki akış diyagramını gerçekleştiren kodlar yazıldı.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

from PyQt5.QtWidgets import* from PyQt5.QtCore import pyqtSignal from qt_designer_python import Ui_MainWindow class dersler_7(QMainWindow): my_signal = pyqtSignal(int) def __init__(self): super().__init__() self.ui = Ui_MainWindow() self.ui.setupUi(self) self.ui.horizontalSlider.valueChanged['int'].connect(self.set_current_value_slot) self.my_signal[int].connect(self.my_slot) def set_current_value_slot(self, current_index): self.my_signal.emit(current_index) def my_slot(self, current_index): self.ui.label.setText("değer = " + str(current_index)) uygulama = QApplication([]) pencere = dersler_7() pencere.show() uygulama.exec_()

5. Signal-slot bağlantısı nasıl kaldırılır (iptal edilir)?

Signal-slot bağlantısı yaparken connect() fonksiyonunu kullanarak yazmış olduğumuz ifadenin aynısını disconnect() ifadesiyle yazıyoruz. Eğer disconnect(slot_adi) yazarsak sadece yazmış olduğumuz slot ile bağlantı koparılır. disconnect() fonksiyonunu içerisinde hiçbir ifade yer almayacak şekilde yazarsak belirtilen işaret ile yapılmış olan tüm slot bağlantıları kaldırılır. Signal-slot bağlantısının iptal edilmesi çok sık kullanılan bir yöntem değildir ama arayüz geliştirirken ihtiyaç duyacağınız durumlar olabilir.

Signal-slot mekanizması kolay ve esnek kod yazmamızı sağlayan Qt nin sağlamış olduğu en önemli özelliklerden biridir. Bu yazıda signal-slot kavramını, signal-slot mekanizmasının nasıl çalıştığını, nasıl signal-slot bağlantısının yapıldığını elimden geldiğince anlatmaya çalıştım. Detaylı açıklamalara aşağıdaki videoyu izleyerek ulaşabilirsiniz.

PyQt5 (pip ile) Windows Kurulumu

PyQt5 (pip ile) Windows Kurulumu

Qt, çok gelişmiş bir Grafiksel Kullanıcı Arayüz (GKA) (Graphical User Interface, GUI) hazırlama programıdır. Qt ile profesyonel arayüzler hazırlanabilmektedir. Qt'nin bana göre en önemli avantajı birçok işletim sisteminde (Windows, Linux, Mac) kullanılabiliyor olmasıdır. Bu özellik cross-platform olarak geçiyor. Qt'nin ticari ve Açık Kaynak (Open Source) olmak üzere 2 çeşit lisansı mevcuttur. Hobi amaçlı kullanım ücretsizdir. Qt ile yazılım geliştirmek için C++ programlama dilini biliyor olmanız gerekmektedir. C++ programlama dili; son yıllarda kullanım alanı çok hızlı bir şekilde genişleyen, öğrenmesi ve kod yazması kolay olan Python programlama diline göre zor bir programlama dilidir. Python son yıllarda veri bilimi, yapay zeka vb. bir çok alanda çalışan yazılımcıların ilk sıradaki tercihi olmaktadır. Hem Python programlama dilinin nimetlerinden yararlanmak hem de Qt ile arayüz geliştirmek istediğimizde karşımıza PyQt çıkmaktadır. PyQt, Qt'nin mevcut tanımlı özelliklerini Python ile kullanmamızı sağlayan köprü vazifesi gören ayrı bir programdır. Literatürde bu işlem "binding" kelimesi ile tanımlanmaktadır. PyQt Riverbank tarafından geliştirilmiştir. Ticari ve Açık Kaynak (GPL) lisansı vardır. Qt4 kullanımı sağlayan PyQt4 ve son çıkan Qt5 kullanımını sağlayan PyQt5 olmak üzere 2 çeşit Genel PyQt versiyonu vardır. Biz burada PyQt5 kurulumu yapacağız.

1. Önkoşullar

PyQt5 kurulumuna geçmeden Python 3.5 veya daha üst bir Python versiyonunun işletim sisteminize kurulu olması gerekir. Eğer windows işletim sisteminizde Python kurulu değilse Python Windows Kurulumu yazımı okumanızı tavsiye ederim. İlgili yazıda işletim sisteminizde Python'un kurulu olup olmadığını nasıl kontrol edeceğiniz veya hangi Python versiyonunun kurulu olduğunu nasıl öğreneceğinizi bulabilirsiniz. Ayrıca kurulum için kullanmayı planladığımız pip komutunun doğru kullanımı için pip nedir ? pip3 nedir ? nasıl kurulur ? yazımı okuyabilirsiniz.

2. Pip ile PyQt5 Kurulumu

Python programlama dili için yazılım deposu olan PyPI sitesinden pip komutu ile Python paketleri/kütüphaneleri kolay bir şekilde işletim sisteminize kurulur. PyQt5 için aşağıdaki komut çalıştırılarak kurulum gerçekleştirilir.

pip install PyQt5

Kullandığınız pip komutunun işletim sisteminizde yer alan Python versiyonlarından hangisine kurulum yapacağını kontrol ederek doğru Python versiyonu için kurulum yapınız.

Yukarıdaki tablodan görebildiğiniz gibi PyQt5 ile arayüz geliştirmek için 2 farklı seçenek mevcut. Bunlardan birincisi Kod yazarak tasarım ikincisi ise Qt Designer ile tasarım.

3. Qt Designer Kurulumu

Qt Designer ile yapılan tasarım da 2 farklı şekilde; Python kodlarına dönüştürülerek veya Python kodlarıyla birlikte kullanmak üzere Python ortamına yüklenerek kullanılabilir. pip ile yapılan kurulum bize sadece kod yazarak tasarım yapmamızı sağlar. Qt Designer kullanmak için aşağıdaki komut çalıştırılarak Windows işletim sisteminize designer kurulumu gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca bu kurulum ile Qt Designer tasarımını Python kodlarına dönüştüren (pyuic5) dönüştürücüsünün kurulumu da gerçekleştirilir.

pip install pyqt5-tools

Bu komut hakkındaki detaylı bilgiye ve kurulumun tüm detaylarına aşağıda yer alan videoyu izleyerek ulaşabilirsiniz.

PyQt5 Ubuntu Kurulumu

PyQt5 Ubuntu Kurulumu

Qt, çok gelişmiş bir Grafiksel Kullanıcı Arayüz (GKA) (Graphical User Interface, GUI) hazırlama programıdır. Qt ile profesyonel arayüzler hazırlanabilmektedir. Qt'nin bana göre en önemli avantajı birçok işletim sisteminde (Windows, Linux, Mac) kullanılabiliyor olmasıdır. Bu özellik cross-platform olarak geçiyor. Qt'nin ticari ve Açık Kaynak (Open Source) olmak üzere 2 çeşit lisansı mevcuttur. Hobi amaçlı kullanım ücretsizdir. Qt ile yazılım geliştirmek için C++ programlama dilini biliyor olmanız gerekmektedir. C++ programlama dili; son yıllarda kullanım alanı çok hızlı bir şekilde genişleyen, öğrenmesi ve kod yazması kolay olan Python programlama diline göre zor bir programlama dilidir. Python son yıllarda veri bilimi, yapay zeka vb. bir çok alanda çalışan yazılımcıların ilk sıradaki tercihi olmaktadır. Hem Python programlama dilinin nimetlerinden yararlanmak hem de Qt ile arayüz geliştirmek istediğimizde karşımıza PyQt çıkmaktadır. PyQt, Qt'nin mevcut tanımlı özelliklerini Python ile kullanmamızı sağlayan köprü vazifesi gören ayrı bir programdır. Literatürde bu işlem "binding" kelimesi ile tanımlanmaktadır. PyQt Riverbank tarafından geliştirilmiştir. Ticari ve Açık Kaynak (GPL) lisansı vardır. Qt4 kullanımı sağlayan PyQt4 ve son çıkan Qt5 kullanımını sağlayan PyQt5 olmak üzere 2 çeşit Genel PyQt versiyonu vardır. Biz burada PyQt5 kurulumu yapacağız.

1. Pip ile PyQt5 Kurulumu

Linux işletim sistemlerinde Python kurulu gelmektedir. Aşağıdaki komutları çalıştırarak işletim sisteminizde kurulu bulunan Python2 ve Python3 versiyonlarını öğrenebilirsiniz.

python --version

python3 --version

Python programlama dili için yazılım deposu olan PyPI sitesinde PyQt5 paket kurulumu için detaylı açıklamalara ulaşabilirsiniz. Python 3.5 ve üzeri versiyonlar için aşağıdaki komutu çalıştırarak PyQt5 kurulumunu gerçekleştirebilirsiniz.

pip install PyQt5

Kullandığınız pip komutunun işletim sisteminizde yer alan Python versiyonlarından hangisine kurulum yapacağını kontrol ederek doğru Python versiyonu için kurulum yapınız. Bu konuda detaylı bilgiye Pip - Pip3 Nedir ? yazımdan ulaşabilirsiniz.

Yukarıdaki tablodan görebildiğiniz gibi PyQt5 ile arayüz geliştirmek için 2 farklı seçenek mevcut. Bunlardan birincisi Kod yazarak tasarım ikincisi ise Qt Designer ile tasarım.

2. Qt Designer Kurulumu

Qt Designer ile yapılan tasarım da 2 farklı şekilde; Python kodlarına dönüştürülerek veya Python kodlarıyla birlikte kullanmak üzere Python ortamına yüklenerek kullanılabilir. pip ile yapılan kurulum bize sadece kod yazarak tasarım yapmamızı sağlar. Qt Designer kullanmak için aşağıdaki komut çalıştırılarak Ubuntu işletim sisteminize designer kurulumu gerçekleştirebilirsiniz.

sudo apt-get install qttools5-dev-tools

Bu komut hakkındaki detaylı bilgiye yazının en alt bölümünde yer alan videoyu izleyerek ulaşabilirsiniz.

3. Pyuic5 Kurulumu

Qt Designer tasarımını Python kodlarına dönüştüren (pyuic5) dönüştürücüsünün kurulumu için aşağıdaki kodlar çalıştırılarak ihtiyaç duyulan kurulumlar yapılır.

sudo apt-get install python3-pyqt5

sudo apt-get install pyqt5-dev-tools

Bu komut hakkındaki detaylı bilgiye yazının en alt bölümünde yer alan videoyu izleyerek ulaşabilirsiniz.